#26 De lezen over schrijven serie, deel 1

Lees hieronder de transcriptie van aflevering 26

Hay! Leuk dat je luistert naar deze aflevering van de Tussen de regels schrijven. De eerste van een serie waarin ik je meeneem langs de planken van mijn boekenkast.

In deze aflevering vertel ik over het begin van mijn schrijfreis en hoe ik bij creatief dagboekschrijven ben beland en deel de boeken die in mijn boekenkast terecht zijn gekomen. Dit geeft natuurlijk geen volledig beeld van de boeken die er ooit uitgegeven zijn over dit onderwerp. Om het overzichtelijk te houden en er geen opsomming van te maken heb ik een poging gedaan mijn collectie op een logische manier op te delen. In de volgende aflevering vertel ik meer over 2 amerikaanse dames en wat zij schreven over het creatieve schrijfproces.

Maar voor nu neem ik je mee naar halverwege de jaren 80 van de vorige eeuw… naar mijn tienertijd en mijn dromen over schrijven. Van elke dag aan je burootje gaan zitten en werken aan een boek. Van beginnen maar er na 5 hoofdstukken weer mee ophouden. Ik had geen plan, geen plot. Het schrijfvuur bloedde daarna een beetje dood omdat er allerlei andere dingen in mijn leven aandacht vroegen.
In vakantie periodes leek het vuur wel weer een beetje op te laaien en schreef ik over mieren die een borrelnootje stukje bij beetje ontmantelden en meenamen naar hun nest. Echt waar gebeurd met een vleugje fantasie. Niks om verder echt iets mee te doen.

Renate Dorrestein

Toch bleef het kriebelen en besloot ik op onderzoek uit te gaan. Echt les volgen durfde ik niet, stel je voor dat ik er niks van bakte! En toen bracht in het jaar 2000 mijn favoriete Nederlandse schrijfster, Renate Dorrestein, een boek uit over schrijven: “Het geheim van de schrijver”.
Het boek  begint met de opbeurende eerste zin: Het dagelijks werk van de schrijver bestaat uit het vinden van een oplossingen voor problemen die hij zelf heeft gecreëerd, en het geven van antwoorden op vragen die hij zelf heeft gesteld. Oeioeioei, ik hield helemaal niet van problemen creeren, het echte leven gaf die al genoeg. En vragen stellen deed ik liever niet vanwege de angst dom gevonden te worden.Bibberend las ik verder…Het boek is opgedeeld in 3 delen: Geloof, Hoop en Liefde en staat bol van beschrijvingen uit haar dagelijks leven en gedachtegangen. Het verhaalt over hoe haar schrijfproces verloopt. Niks niet aan een burootje. Zij schreef overal en nergens. Met een Lamy pen in een ruitjesschrift waar ze speciaal voor naar een Belgische kantoorboekhandel toog.

Ze schreef zoals ze dat mooi zeggen ‘uit het leven gegrepen’. Schrijvend onderzoekt ze de werkelijkheid en voegt ze fictieve personages of gebeurtenissen toe. Het beschrijven van situaties, het objectief weergeven van wat personages, het zogeheten show don’t tell principe was nieuw voor mij. Schrijven over echte mensen? Dat kon ik toch niet maken? Wat zouden die mensen dan wel niet denken hoe ik over hen dacht?!Toch schreef iK na het lezen van dat boek  2 scenes om dat te oefenen. Ik shockeerde mezelf dusdanig dat ik daarna niet meer verder durfde. Zelfs in mijn dagboeken werd het langzaamaan stiller. Mede door het feit dat ik moeder werd en ik mijn tijd en aandacht op mijn gezin en werk richtte.  In stilte, en dankzij het groter wordende wereldwijdeweb, volgde ik Stichting Schrijven en nam ik de uitnodiging aan om mee te doen aan een nep-blog-wedstrijd. Tot mijn spijt moet ik zeggen dat er niets van het verhaal dat ik in een aantal weken bij elkaar verzon, bewaard is gebleven. Maar het was geweldig om te doen! Ik situeerde mijn hoofdpersoon op een plek waar ik dagelijks langskwam, combineerde levensverhalen van vrienden en bekenden met elkaar en liet mijn fantasie de vrije loop. De vorm hielp mij enorm! Eens in de zoveel dagen schreef ik een stukje verder en ontvouwde het verhaal langzaamaan.

Achteraf kan ik zeggen dat dit de eerste keer was dat ik ervaarde dat zolang je blijft schrijven, zolang je in beweging blijft, de woorden als vanzelf komen. En juist dat maakte me onzeker want waar ging dat dan heen? En als het als vanzelf ging komen dan moest ik er zeker ook iets mee en hoe ging ik dat dan aanpakken? Aangezien ik daar geen antwoord op had en er ook niet naar durfde te zoeken borg ik de pen weer voor een paar jaar op…

Christine de Vries

Totdat ik kennismaakte met creatief dagboekschrijven tijdens de schrijfretraite Innerlijk Pelgrimeren dat gebaseerd is op het gelijknamige boek van Christine de Vries. Het boek is een reisgids voor een innerlijke pelgrim. En net als een pelgrimstocht bestaat dit boek uit 4 delen: Voor vertrek, Vaste onderdelen voor onderweg, thema’s voor onderweg en de Afronding. De oefeningen in het boek geven je de mogelijkheid om op verschillende manieren je innerlijke pelgrimstocht aan te pakken. Kies je voor een mini-route, een verrassingsroute of ga je voor de volledige route? Wat je ook kiest, schrijvend ga je op weg naar je hart. Ik doorliep het boek in 4x een week in het klooster onder begeleiding van Hanny Kuijer van Enervie Schrijfatelier. Naast schrijven, nodigt het boek ook uit tot wandelen, tot waarnemen, tot je weerstand en verzet in de ogen kijken, je overgeven aan wat zich onderweg aandient, tot jezelf verwonderen en te luisteren naar het fluisteren van je hart. De oefeningen nemen afwisselend tussen de 5 tot 30 minuten in beslag en zijn daarmee heel geschikt om ook gedurende een langere periode gewoon dagelijks thuis uit te voeren.
Tijdens die eerste retraite week bladerde ik door een ander boek van Christine de Vries: Dagboek als Spiegel, een handboek vol inspiratie. Het duurde niet lang na thuiskomst dat ook dat boek bij mij op de plank terecht kwam. Dit boek is meer praktisch en informatief al nodigt het gaandeweg zeker uit tot schrijven. Het fijne aan dit boek vind ik dat je uitgenodigt wordt om je eigen vorm te vinden, je eigen ritme. Er is geen goed of fout. Schrijven is niet het enige middel waarmee je een dagboek bijhoudt en het hoeft zeker niet altijd uit jezelf te komen. Juist impulsen van buitenaf zoals een regel uit een boek, het bonnetje van de koffie die je laatst op het terras dronk of een plaatje uit een tijdschrift doen prima dienst als schrijfinspiratie.

Wat in beide boeken van Christine de Vries naar voren komt is dat ook iedereen kan dichten. Door te schrijven verzamel je genoeg woorden en zinnen waarmee je elfjes, woordgedichten of rondelen kunt schrijven. Die eerste 2 heb ik in eerdere podcasts al wel eens genoemd,  die laatste maken we regelmatig aan het eind van een workshop.
Naast deze 2 boeken heeft Christine de Vries nog meer boeken uitgegeven. De zogenaamde Shodo schrijfboekjes zoals: Clusteren, Lijstjes, Rondelen en Open Zinnen. In deze boekjes kun je zelf met verschillende thema’s aan de slag om zo de opdrachten te oefenen. Het laatste boek dat ze schreef is een heus retraiteboek: De Herberg. Net als Innerlijk Pelgrimeren opgebouwd om een periode van bezinning te ervaren. Dit maal in 40 dagen. En ook nu heb je naast een pen, kleurpotloden, tijdschriften, lijm en een schaar nodig. Je kunt werken in het boek zelf of in een apart schrift. Christine besteedt ook aandacht aan planning door je bewust je retraitetijd in te laten plannen. Daar schuilt ook de kracht van reflectief en bezinnend schrijven. Jezelf toestaan de ruimte hiervoor te nemen. Jezelf commiteren aan je schrijfritme.

Hanny Kuijer en Sarine Zijderveld

Ook Hanny Kuijer en Sarine Zijderveld schreven boeken met oefeningen voor reflectief schrijven om jezelf te ontdekken.Heerlijk Schrijven is een boek waarin je 9 verschillende schrijftechnieken kunt oefenen en bied per oefening ook nog extra inspiratie. Dagboekschrijven was nooit eerder zo toegankelijk. De opbouw van dit boek nodigt je keer op keer weer uit een thema uit te diepen. Daardoor is dit boek steeds opnieuw te doorlopen. In Word je bewust vind je 81 oefeningen voor reflectief schrijven voor nog meer bewustwording. Een boek waarin je schrijvend jouw gedachten verkent over verschillende thema’s.

Ik zou bijna zeggen dat deze laatste boeken een soort “doe”- boeken zijn. Had jij die ook als kind tijdens de zomervakanties? Van die boeken waar je doorheen kon bladeren. Kon kiezen of je het boek van voor naar achter maakte of de ene keer zin had om een kleurplaat in te kleuren en de andere keer maakte je een puzzel of een bouwwerk van wc rolletjes dat erin beschreven stond.

Saskia de Bruin

Tot slot wil ik nog een Nederlandse schrijver benoemen voor deze aflevering: Saskia de Bruin. Zij maakte verschillende kaartensets en schreef verschillende boeken waaronder “Het schrijfhandboek”. Naast creatief en reflectief schrijven bevat dit boek ook oefeningen voor expressief en therapeutisch schrijven. Alleen al door het boek heen bladeren maakt dat je zin krijgt om te schrijven, om je eigen boekjes te maken, gedichten op te stellen of tijdschriften te beginnen. Voor mijn workhops laat ik me graag inspireren door dit boek en het gedeelte over therapeutisch schrijven gebruik ik persoonlijk ook graag.

In de volgende aflevering vertel ik je over 2 Amerikaanse dames die veel geschreven hebben over het creatieve schrijfproces: Natalie Goldberg en Julia Cameron.

Dank je wel voor het luisteren en heel graag tot de volgende!